معرفی انواع صفحه برش و سایش و کاربردهای آن

صفحه‌های برش و سایش ابزارآلات پر کاربردی هستند که در صنایع مختلف به کار گرفته می‌شوند. این صفحات که بیشتر به صورت تخت و دارای حالت دیسکی شکلی هستند حول محور ثابتی می‌چرخند و به کمک سطح زبر یا لبه‌های تیز باعث ایجاد تغییر شکل و برش یا سایش در قطعات کار می‌شوند. صفحه‌ها انواع مختلفی دارند و در سایز‌های مختلفی تولید و به بازار عرضه می‌شوند که هر کدام بسته به مدل، جنس صفحه، طراحی و ضخامت برای ایجاد برش و سایش در قطعه کارهایی با جنس‌های مختلف و کاربرد خاصی مناسب است. در اینجا انواع صفحه برش و سایش را به شکل خلاصه معرفی کرده‌ایم.

صفحه سنگ فیبری

صفحه سنگ فیبری یک صفحه دیسک شکل است که از میلیون‌ها دانه ریز که به یکدیگر پیوند خورده‌اند تشکیل شده است. این ذرات ریز در بستری از چسب و رزین قرارمی‌گیرد و ساختار قدرتمندی را برای برش سطوح ایجاد می‌کند. صفحه سنگ برای بریدن و شکل‌دهی انواع مصالح سخت مانند انواع فلزات، سنگ، بتن و غیره استفاده می‌شود. این صفحات در صنایع مختلف از جمله ریخته‌گری، خودروسازی و صنعت ساختمان‌‌سازی کاربرد دارد.

سختی و صافی انواع صفحه سنگ فرز با تعداد دانه‌های ریز و سایشی به کار رفته در آن اندازه گیری می‌شود. طراحی، شکل، جنس و نوع دانه‌ها به همراه اندازه آنها برای برش و ساب هر جنس قطعه کار متفاوت است. سختی صفحات به جنس دانه‌های ساینده و پیوند میان دانه‌ها بستگی دارد. یکی دیگر از ویژگی مهم ساینده‌ها علاوه بر سختی، خاصیت گرد شوندگی آنها، یعنی قابلیت شکستن دانه‌های ساینده به صورت قطعات کوچکتر است که تیز شدن مدام دانه‌های ساینده را موجب می‌شود..گرد شوندگی زیاد نشان دهنده استحکام کم و یا مقاومت کم ساینده نسبت به شکست است بنابراین یک دانه ساینده با گرد شوندگی زیاد در مواجهه با نیروهای سنگ زنی بسیار سریع‌تر از دانه با گرد شوندگی کم خرد می‌شود برای مثال اکسید آلومینیوم گرد شوندگی کمتری نسبت به سیلیکون کارباید دارد در نتیجه تمایل کمتری به خرد شدن نیز دارد. دانه‌های ساینده‌ای که معمولاً در فرایندهای تولید به کار می‌روند از ساینده‌هایی مانند اکسید آلومینیوم و سیلیکون کارباید و ابر ساینده‌ها مانند بران نیتراید مکعبی و الماس و یا ترکیبی از آنها استفاده می‌شود.

همانطور که گفتیم جنس دانه‌های ساینده متناسب با جنس قطعه کار تعیین می‌شود. صفحه ساب آهن، استیل، چدن و سنگ و صفحات برش آهن، استیل، پروفیل، سنگ و سرامیک و چدن از کاربردی‌ترین صفحه سنگ‌های فیبری هستند.

انواع صفحه سنگ‌های فیبری را در مقاله‌ای جداگانه معرفی کرده‌ایم. برای آشنایی با صفحه سنگ فیبری و کاربرد آنها مقاله زیر را بخوانید.

در ادامه بخوانید: انواع صفحه سنگ فیبری

صفحه‌های سرامیکی یا سنگ سنباده

صفحه‌های سرامیکی نوع دیگری از انواع صفحه برش و سایش هستند که مانند صفحه سنگ‌های فیبری از دانه‌های ساینده‌ای تشکیل شده که این دانه‌ها با پیوندی قوی که در اینجا چسب شیشه‌ای یا چسب سرامیکی است, به یکدیگر متصل شده‌اند.

چسب شیشه‌ای که چسب سرامیکی نیز نامیده می‌شوند در اصل یک شیشه است و از دیگر چسب‌ها کاربرد بیشتری دارد. صفحات سرامیکی انواع مختلفی دارد. نوع سنگ سنباده مورد استفاده برای کاربردی معین، می‌تواند اثر بسیار زیادی بر کیفیت سطوح ایجاد شده دارد.

به طور کلی سنگ سنباده‌ها برای انجام عملیات براده برداری جزیی و سنباده زنی سطحی با استفاده از ذرات ساینده کاربرد دارند و سنگ سنباده با انجام فرایند سنگ زنی عملیات براده برداری سطوح را انجام می‌دهد. نحوه کار سنگ سنباده این است که این سنگ حول محوری می‌چرخد و در حین دوران با سرعت بالا، عمل براده برداری از روی قطعه کار را انجام می‌دهد. با این روش، براده برداری با سرعت بالا و کیفیت یکنواخت انجام می‌گیرد.

جنس، ابعاد و مقاومت ذرات ساینده بر میزان براده برداری آنها و خواص ماده قطعه کار تأثیرگذار است. به همین دلیل سنباده‌ها متناسب با اندازه و تواناییشان برای کاربرد دستگاه‌های گوناگون ثابت و دستی و مصارف گوناگون از جمله یکدست نمودن سطوح، از بین بردن زبری و زوایای اضافی قطعه کار، از بین بردن لایه اکسید شده و رنگ، پرداخت و برق انداختن سطوح داخلی و بیرونی قطعه کار استفاده می‌شود.

انواع سنگ سنباده شامل سنباده دیسکی، سنباده چرخی، سنباده گلدانی، سنباده کاسه ای، سنباده انگشتی و سنگ سنباده رومیزی است.

• سنباده چرخی یا چرخ سنباده

چرخ سنباده نوعی از ابزارهای سایشی سرامیکی است که برای تعمیر کردن یا تیز کردن ابزار های مختلف به کار می‌رود. این نوع از سنباده قابلیت کنترل سرعت چرخش را دارد. سنباده چرخی بیشتر در کارگاه‌های آهنگری برای تیز کردن ابزار، حالت دادن به لبه‌ها، پولیش کاری، سنباده زنی قطعات کوچک و … مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• سنباده گلدانی یا کاسه ای

سنگ سنباده کاپ، کاسه ای یا سنگ سنباده گلدانی اندازه‌ها و مصارف مختلفی دارد. این سنگ‌ها که دارای یک انحنای زاویه‌ای در مرکز سنگ هستند که باعث تغییر زاویه سنگ فرز و سایش بهتر سطوح با زاویه می‌شود. کاربرد این سنگ سنباده‌ها در صنایع اتومبیل، ماشین ابزار، ابزارسازی، تولید ابزار برش و تراش و همچنین صنایع چوب و بسته بندی است.

• سنگ سنباده رومیزی

ماشین سنگ زنی یا سنگ رومیزی ( Grinding machine ) یک ابزار پرکاربرد برای پروژه‌های صنعتی و نیمه صنعتی است که به کمک آن می‌توان سطح قطعات کار را در آخرین مراحل کار صاف و صیقلی کرد. ماشین سنگ زنی دارای چرخی سنگی و ساینده است که با چرخش خود عملیاتت براده برداری را انجام می‌دهد. از این نوع سنگ سنباده برای ایجاد کیفیت سطح بالا و دقت اندازه زیاد، تغییر شکل مواد سخت و محکم مانند فولاد و ابزار تیز کنی استفاده می‌شود.

• سنگ سنباده انگشتی

سنگ انگشتی ابزاری با دقت بالا، سبک و خوش دست است که برای انواع کارهای پولیش و صیقلی کردن ، برش کاری و سایش و پرداخت کاری سطوح درونی و بیرونی قطعات مختلف کاری استفاده می‌شود. سنگ انگشتی‌ها بر حسب ظاهر، قطر بدنه، قدرت موتور و سایز فشنگی (کولت) کاربردهای زیادی در مصارف صنعتی، کارگاهی و خانگی دارند. سنگ انگشتی‌ها با استفاده از نیروی برق و قوای حرکتی موتور و فرز انگشتی به چرخش در می‌آید. سری‌هایی با جنس خاص، برای قطعات مختلفی از جنس فلزات، چوب، شیشه، سنگ، لاستیک و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جمله کاربردهای سنباده انگشتی سنگ زنی فلزات و گشاد کردن لبه های لوله یا سوراخ‌ها، طراحی بر روی انواع فلزات و مجسمه سازی، ساخت و جلا دادن و تمیز کردن طلا و جواهرات و برش سطوح است.

صفحه فلاپ

هنگامی که نیاز به سنباده زدن با دستگاه فرز دارید استفاده دیسک فلاپ یا فلپ بهترین گزینه است. صفحه فلاپ یک محصول ساینده است که از صفحات کوچک سنباده که بiصورت منظم بر روی یک پایه بر روی هم چسبانده شده ساخته شده است. صفحه فلاپ و صفحه ساب (سنگ زنی) شباهت زیادی با هم دارند. فلاپ دیسک بر خلاف صفحه ساب نرم‌تر است و بیشتر برای از بین بردن لبه‌های فلزی و تیز استفاده می‌شوند. فلاپ دیسک‌ها هم مانند صفحه سنگ‌ها با دانه‌هایی با انداره مختلف در دسترس‌اند. هرچه این عدد بیشتر باشد، دیسک نرم‌تر خواهد بود. از صفحه فلاپ برای صاف کردن سطوح سنگ زده شده و از بین بردن خط و خش، برای سایش سربار حاصل از جوشکاری، ماشین کاری و نگهداری و تعمیرات صنعتی مانند تمیزکاری قالب و ریخته‌گری و از بین بردن زنگ‌زدگی استفاده می‌شود.

صفحه الماسه

صفحه برش الماسه تیزترین نوع صفحه سنگ‌ها و به دو صورت عملیات برش خشک و مرطوب هم استفاده می‌شوند. این صفحات کاربرد گسترده‌ای در برش انواع سنگ، گرانیت، بتن و کاشی دارد.

صفحه برش الماسه دارای لبه‌های الماسی شکل است و به همین دلیل برای برش مواد با مقاومت و سختی بالا مناسب است. اگرچه ممکن است خرید دیسک‌های الماسی گران‌تر باشد و برای شما هزینه بیشتری داشته باشد، اما به دلیل دوام بالا در دراز مدت مقرون به صرفه‌ خواهند بود.

• صفحه گرانیت بر

صفحه گرانیت بر زیر مجموعه صفحات الماسه است که از با کیفیت‌ترین آلیاژ ساخته شده و طراحی آن نسبت به صفحه‌های دیگر از طراحی ویژه ای برخوردار است. این صفحه به دلیل شیارهایی که دارد علاوه بر سایش گرانیت می‌تواند ضربه‌هایی نیز به گرانیت وارد کند و با افزایش سرعت برش نهایی خوبی را ارائه دهد.

• صفحه سرامیک بر

صفحه سرامیک بر برای برش انواع سرامیک و کاشی به کار برده می شود. صفحه سرامیک بر تقریبا از لحاظ کاربرد و ظاهر تا حدودی شبیه به سنگ های گرانیت بر هستند با این تفاوت که برای جلوگیری از لب پر شدن کاشی و یا سرامیک قطر بیرون صفحه یکدست بوده و هیچگونه شیاری ندارد و همچنین اینکه معمولا صفحات گرانیت بر برای برش سنگ و صفحه سنگ سرامیک همانگونه که از نامش پیداست برای برش سرامیک و کاشی به کار برده می شود. البته برای بریدن کاشی های که از مواد پرسلان در ساختمان آنها به کار رفته است بهتر است از صفحه پرسلان بر استفاده شود.

صفحه سرامیک بر هم مانند صفحه‌های برشی فیبری از طریق سایش عملیات برشکاری را انجام می دهند، اما برخلاف صفحه های برش فیبری فقط جنس لبه های صفحه های سرامیک بر دانه های سایشی بوده و از طریق جوش دادن در لبه های صفحه برش قرار گرفته اند، صفحه‌های برشی بتن و آسفالت هم مانند صفحه سرامیک بر دارای لبه الماسه هستند اما لبه‌های آن به صورت یکپارچه نبوده و به صورت دندانه‌دار سگمنت می باشند.

صفحه‌های الماسه چوب هم یکی دیگر از صفحات الماسه هستند که امکان نصب بر روی ابزارهایی مانند اره گردبر و اره فارسی بر دارد و برای برش چوب بسیار مناسب و پرکاربرد می‌باشد. صفحه الماسه ام دی اف بر نیز در مقایسه با صفحه الماسه برش چوب از نظر ظاهری بسیار مشابه یکدیگرند اما تعداد دندانه صفحه الماسه برش MDF از صفحه الماسه چوب بری بیشتر است و برش ظریف‌تری را بر روی قطعه ایجاد می‌کند.

سنباده دیسکی یا صفحه سنباده

صفحه سنباده صفحه‌ای است که در دستگاه‌های سنباده‌ زنی و برای سنباده‌کردن لبه‌های برش استفاده می‌شود. صفحه‌های سنباده معمولاً با مواد کامپوزیت و از ترکیبات ساینده ساخته می‌شود. این مواد شامل ذرات درشت است که به‌هم متصل شده‌اند و یک شکل جامد و دایره‌ای تشکیل می‌دهند.

این صفحات برای لایه برداری و سنباده کاری بر روی انواع سطوح به کار می‌رود. سنباده ورقه‌ای از جنس کاغذ، مقوا یا پارچه است که دانه‌های سخت ساینده بر روی آن به وسیله چسب مخصوص چسبانده می‌شوند و برای ساییدن مواد گوناگونی چون فلزات، چوب، گچ و در بعضی موارد سرامیک استفاده می‌شود. برای متصل کردن سنباده دیسکی به دستگاه فرز از یک دیسک پایه استفاده می‌شود که به وسیله پیچ به دستگاه فرز بسته می‌شود. یک سمت این دیسک چسب وجود دارد و پشت سنباده دیسکی نیز یک پد فومی نرم قرار گرفته است که از پشت به دیسک می‌چسبد و به همین روش پس از اتمام سنباده صفحه سنباده تعویض می‌شود.

سنباده‌های دیسکی در اندازه‌های مختلف موجود است. این نوع سنباده یکی از انواع صفحه سنگ است که برای کارهای سنگین یا حذف کردن مقدار زیاد فلز مناسب نیستند و در پایان کار از آنها برای پرداخت کاری و صاف کردن سطوح، از بین بردن زنگ زدگی و رنگ‌ها و بنه تنها رای سطوح فلزی بلکه برای پلاستیک، سرامیک و شیشه نیز کاربرد دارد.

• سنباده انگشتی

سنباده‌های چتری انگشتی یکی از پرکاربردترین ابزارهای سنباده‌ای است که در صنایع فلزی و غیر فلزی کاربرد دارد، قطر و ارتفاع این ابزار نسبت به نوع کاربرد و کارکرد آن متغییر است. از سنباده‌های انگشتی برای پلیسه گیری و پرداختکاری قطعاتی با جنس‌های مختلف همچون استیل،استنلس استیل، برنج، چدن و آلومینیوم و چوب استفاده می‌شود.

• سنباده حلقوی

سنباده حلقوی اولین بار برای سنباده زنی و پلیسه گیری سوراخ قطعات و ماشین آلات طراحی گردیدند اما به مرور زمان با توجه به وزن کم، استفاده راحت و زمان تعویض سریع برای کاربردهای دیگر مورد استفاده قرار گرفتند. ساختار استوانه‌ای و منعطف این نوع از سنباده به کاربر این اجازه را می‌دهد تا به راحتی قطعه کار را حتی در قسمت‌هایی از قطعه کار که دسترسی به آن سخت است سمباده زنی کرد.

سنباده‌های حلقوی در کلیه صنایع اعم از فلزی و غیر فلزی از قبیل قالب سازی، مدل سازی، صنایع خودرو، قطعه سازی، اطاق سازی، صنایع آلومینیم و فلزات نرم و رنگین، فایبرگلاس، چینی، شیشه ،سرامیک، سنگ، چرم، چوب، لنت، لاستیک و غیره جهت سایش، فرم دادن، براده برداری، پرداخت، رنگ بری، رنگ زدایی و تیز کردن ابزار و غیره … مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سنباده حلقوی

 

• سنباده نواری

سنباده‌های نواری که بر روی دستگاه سنباده زن متصل شده است برای پرداختن انواع سطوح استفاده می‌شود؛ دسته‌ای از محصولات سنباده‌ای است که به شکل کمربند یا تسمه دو سر آنها به هم چسبانده شده است. سنباده نواری (abrasive belt) قطعات را با سرعت بالاتری پلیسه‌گیری و یا پرداخت کاری می‌کند. این محصولات تا حد زیادی جایگزین سنگ‌های ساینده کارگاهی شده اند، سطح تماس زیاد، رنج کامل دانه بندی، تنوع در ذرات همگی از جمله ویژگی‌های این محصولات هستند.

از سنباده‌های نواری برای صاف کردن و گرفتن زبری سطوح و صیقل دادن به آن، براده برداری از گوشه و یا لبه‌های برش و حذف قسمت‌های زاید در بخش‌های داخلی و تمیز کردن خوردگی‌ها استفاده می‌شود. سنباده‌های نواری را هم می‌توان به صورت دستی و هم به صورت نصب شده بر روی چرخ استفاده کرد.

• صفحه پولیش

صفحه پولیش یکی از انواع صفحه سنگ است. این صفحه بر روی دستگاه فرز و یا دستگاه مینی فرز نصب می‌شود و برای پولیش دادن قطعات مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. پولیش برای براق کردن و صاف و صیقلی کردن سطوح و اجسام مختلف استفاده می‌شود. این صفحه دارای انواع مختلفی است که بر اساس جنس و شدت زبری و نرمی قطعه کار متفاوت است و همچنین در ابعاد و اندازه‌های مختلفی ساخته می‌شود.

• صفحه سیمی

فرچه‌های سیمی هم یکی دیگر از انواع صفحه سنگ هستند که شامل مجموعه‌ای از سیم‌ها هستند که به یک پایه دایره شکل متصل شده‌اند. صفحه سیمی مانند انواع صفحه‌ فرز در اشکال و اندازه های مختلف تولید شده‌اند و کاربردهای مختلف دارند. صفحه سیمی بیشتر برای انجام کارهایی مانند پرداخت کاری و پولیش کاری کاربرد دارد. صفحه سیمی با سیم‌های ضخیم و پیچ خورده ساینده‌تر خواهد بود و انجام عملیات سریع‌تر و راحت‌تر خواهد بود. از طرفی سیم‌های نازک و صاف‌تر توانایی لایه برداری کمتری دارند و بیشتر برای کارهای ظریف و پولیش نهایی استفاده می‌شوند.

صفحات CBN

CBN مخفف نیترید بور مکعبی (Cubic Boron Nitride) مناسب‌ترین دانه ساینده برای فولادهای سخت شده است. CBN تقریبا به سختی الماس است و چهار برابر از اکسید آلومینیوم سخت تر است. ابزار CBN بیشتر برای برش و شکل دهی به آلیاژهایی با سختی بیش از 45HRC کاربرد دارد . قیمت این ابزار نسبت به ابزارهای کارباید معمولی بیشتراست.

این صفحه سنگ‌ها که در دو نوع CBN و Diamond تولید و به بازار عرضه می‌شوند برای تیزکردن انواع ابزارهای فولادی، تیز کردن و برش انواع ابزارهای الماسه یا تنگستن کارباید و برش و تیز کردن سرامیک‌های الکتریکی و تراشکاری و همین‌طور تیز کردن و برش انواع عناصر و فلزات آلیاژی مانند مس، روی، برنز و چدن کاربرد دارد.

ابزارهای CBN به دلیل سختی و نقطه ذوب بالای خود قابلیت تحمل گرما و فشار زیاد ماشین کاری را دارند. این ابزارها می‌توانند برای مدت زیادی لبه تیز خود را حفظ کنند و بنابراین کیفیت سطح را ثابت نگه دارند. سنگ‌های دیاموند و سی بی ان، با کاربری آسان و قدرت بیشتری که در براده برداری دارند از بهترین جاگیزین های سنگ های آلومینیوم اکساید در امر تولید محصولات دقیق و با کیفیت به شمار می آیند.